第三節 配平氧化還原反應式
配平氧化還原反應式

氧化還原反應可以分為「氧化反應」和「還原反應」兩個過程,若將氧化反應和還原反應的離子半反應式合併,就可以得到氧化還原反應式。

另一方面,氧化還原反應過程中,必然涉及氧化數的改變。我們可以利用氧化數的改變來平衡氧化還原反應式。

下面,我們會介紹書寫氧化還原反應式的兩種常用的方法:

  • 利用半反應式
  • 利用氧化數的改變

根據指引完成相應的題目,學習如何配平氧化還原反應式。只要掌握一種適合自己的方法即可

利用半反應式配平氧化還原反應式

以酸化高錳酸鉀溶液與硫酸鐵(II) 溶液的反應為例,介紹如何利用半反應式來書寫和配平氧化還原反應式。

第一步:判斷氧化劑和還原劑。提示

  • 氧化劑是 
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)/{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{FeS}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
  • 還原劑是 
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)/{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{FeS}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)

    • 氧化反應
    • 還原反應
    的半反應式可寫作:

    \(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ +\ \)
    • \(\text{4}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
    +
    • \(\text{0}{{\text{e}}^{-}}\)
    • \(\text{3}{{\text{e}}^{-}}\)
    • \(\text{5}{{\text{e}}^{-}}\)
    \(\to \)
    • \(\text{MnO}\left( \text{s} \right)\)
    • \(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{2}}}\left( \text{s} \right)\)
    • \(\text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    +
    • \(\text{4O}{{\text{H}}^{-}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{2}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
    • \(\text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
    +
    • \(\text{0}{{\text{e}}^{-}}\)
    • \(\text{3}{{\text{e}}^{-}}\)
    • \(\text{5}{{\text{e}}^{-}}\)

    • 氧化反應
    • 還原反應
    的半反應式可寫作:

    \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \)
    • \(\text{0}{{\text{e}}^{-}}\)
    • \({{\text{e}}^{-}}\)
    • \(\text{3}{{\text{e}}^{-}}\)
    \(\to \)
    • \(\text{Fe}\left( \text{s} \right)\)
    • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    +
    • \(\text{0}{{\text{e}}^{-}}\)
    • \({{\text{e}}^{-}}\)
    • \(\text{3}{{\text{e}}^{-}}\)

仔細對比下面兩個離子半反應式,

  1. \(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{5}{{\text{e}}^{-}}\ \to \ \text{Mn}{{\ }^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
  2. \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ {{\text{e}}^{-}}\)

若要平衡電子數目,則需要:

  • 在反應式 1 的兩方同時乘以系數
    • 1
    • 3
    • 5
  • 在反應式 2 的兩方同時乘以系數
    • 1
    • 3
    • 5

  1. \(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{5}{{\text{e}}^{-}}\ \to \ \text{Mn}{{\ }^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
  2. \(\text{5F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{5F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ {{\text{5e}}^{-}}\)

結合上面兩個離子半反應式,可獲得總的氧化還原反應式:

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \)
  • \(\text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
  • \(\text{Mn}{^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
  • \(\text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{5}{{\text{e}}^{-}}\)
  • \(\text{Mn}{^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\ +\ \text{5}{{\text{e}}^{-}}\)
\(\to \)
  • \(\text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
  • \(\text{Mn}{^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)
  • \(\text{8}{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{5}{{\text{e}}^{-}}\)
  • \(\text{Mn}{^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{4}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\ +\ \text{5}{{\text{e}}^{-}}\)

利用氧化數的改變配平氧化還原反應式

以酸化高錳酸鉀溶液與硫酸鐵(II) 溶液的反應為例,介紹如何利用氧化數的改變來書寫和配平氧化還原反應式。

第一步:判斷氧化劑和還原劑,並確定生成物。提示

  • 氧化劑是  
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)/{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{FeS}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
    ; 被還原成  
    • \(\text{MnO}\left( \text{s} \right)\)
    • \(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{2}}}\left( \text{s} \right)\)
    • \(\text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\)
  • 還原劑是  
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{KMn}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)/{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{FeS}{{\text{O}}_{\text{4}}}\left( \text{aq} \right)\)
    ; 被氧化成  
    • \(\text{Fe}\left( \text{s} \right)\)
    • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)
    • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)

將下面兩個反應關係相加,

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\); \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)

就可以得到下面的反應式:

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ +\)
  • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\)
  • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)
\(\ \to \ \text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \)
  • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\)
  • \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)

其中,以下元素氧化數的變化分別為:

\(\text{Mn}\): \(\ \to \ \) ; \(\text{O}\): \(\ \to \ \) ; \(\text{Fe}\): \(\ \to \ \)

\[\overset{+7}{\mathop{\text{Mn}}}\,{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ +\ \overset{+2}{\mathop{\text{Fe}}}\,{{\ }^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \overset{+2}{\mathop{\text{Mn}}}\,{{\ }^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \overset{+3}{\mathop{\text{Fe}}}\,{{\ }^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\]

根據以上反應式中元素氧化數的變化可知:

  • 一個 \(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\) 發生 
    • 氧化反應
    • 還原反應
    生成 \(\text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\) 時,獲得 個電子;
  • 一個 \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\) 發生 
    • 氧化反應
    • 還原反應
    生成 \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\) 時,失去 個電子。

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ +\ \) \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ +\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \) \(\text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \) \(\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\)

仔細觀察下面的反應式,除 \(\rm{O}\)、\(\rm{H}\) 外,是否所有原子都已經平衡了?
\[\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ +\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ 5\text{F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\]

仔細觀察下面的反應式,在空格中填寫適當的數字以平衡反應式兩方的電荷。

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{5F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \) \({{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\ \to \ \text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{5F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \) \({{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\)

仔細觀察下面的反應式,在空格中填寫適當的數字以平衡反應式兩方的電荷。

\(\text{Mn}{{\text{O}}_{\text{4}}}^{-}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{5F}{{\text{e}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ 8{{\text{H}}^{\text{+}}}\left( \text{aq} \right)\ +\ \) \({{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\ \to \ \text{M}{{\text{n}}^{\text{2+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \text{5F}{{\text{e}}^{\text{3+}}}\left( \text{aq} \right)\ \text{+}\ \) \({{\text{H}}_{\text{2}}}\text{O}\left( \text{l} \right)\)

上一節
返回